PICC

Peripherally  Inserted  Centeral Catheter  

کاتتر ورید مرکزی تعبیه شده از راه محیطی

 

تعریف PICC :

یک کاتتر نرم و قابل انعطاف است که از طریق وریدهای محیطی وارد شده و به سمت سیستم ورید مرکزی هدایت می گردد.نوک کاتتر در صورتی که کاتتر از وریدهای اندام فوقانی وارد شود، در ورید اجوف فوقانی و چنانچه از ورید های اندام تحتانی وارد می گردد، در ورید اجوف تحتانی قرار می گیرد.

 

چالش های برقراری مسیر وریدی در نوزادان:

 

-         آنژیوکت های معمولی رایج ترین وسیله ای هستند که برای اهداف کوتاه مدت درمان های داخل عروقی مورد استفاده قرار می گیرد. اما استفاده از این نوع کاتترها عوارض زیادی به همراه دارد.

 

-         بیش از 78 درصد موارد این کاتترها به صورت غیر انتخابی و به دنبال عوارض خارج می شوند.

 

-         تعبیه این کاتترها خصوصاً در نوزادان با وزن تولد کمتر از 1000 گرم به دلیل اندازه کوچک وریدها و بعد از مدتی از دست رفتن مسیرهای ممکن به دلیل تلاش های مکرر بسیار دشوار است . در این نوزادان ممکن است چندین مرتبه تلاش تا تعبیه موفق انجام شود که این خود می تواند علاوه بر درد زیادی که به نوزاد تحمیل کند، احتمال عفونت را هم بالا ببرد.

 

-         تراوش محلول داخل وریدی درون بافت زیر جلدی ( اکستراوازیشن ) :

یکی از رایج ترین عوارض انفوزیون داخل وریدی محیطی است. مراقبت دقیق و اجتناب از تزریق محلول های هایپر اسمولار به کاهش بروز این عارضه تا حد ممکن کمک خواهد کرد.

  

ملاحضات مربوط به ماهیت مواد تزریقی :

     در مورد تزریق ایمن داروها و محلول های تزریقی به نوزاد باید به سه عامل

 -         اسمولالیتی

-          فاکتور PH

-         وجود مواد محرک دیواره ی عروق

توجه شود.

 

1. فاکتور اسمولالیته :

اسمولالیته مجاز برای تزریق از طریق وریدهای محیطی کمتر از 600 m0sm/kg  می باشد.تزریق داروهای با اسمولالیته بالا   از طریق وریدهای محیطی منجر به فلبیت و کاهش مدت ماندگاری کاتتر ورید محیطی می شوند.ازجمله محلول ها و داروهایی که اسمولالیته ی بالا دارند و در بخش های ویژه نوزادان مکرراً مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از :

سرم دکستروز با غلظت بیشتر از 10% ، محلول تغذیه وریدی ، آمپی سیلین ، سفوتاکسیم ، بیکرینات سدیم و فنوباربیتال

 

2- فاکتور PH  :

چنانچه داروی تزریقی از طریق مورید محیطی PH کمتر از 5 و یا بیشتر از 9 داشته باشد و به اندازه ی کافی رقیق نشوند به دیواره ی عروق صدمه می زنند.

جنتامایسین و ونکومایسین از جمله داروهایی در فرد بزرگسال موجب درد فرد می گردد، اما متاسفانه نوزادان قادر به بیان مستقیم درد نمی باشند و گریه  آن ها به دلایل مختلف تعبیر می شود.

 

3- وجود مواد محرک عروق :

برخی داروها حاوی موادی هستند که در صورت تزریق محیطی منجر به آسیب به دیواره ی عروق ، فلبیت و ترومبوز می گردند.

آمفوتریپسینB ، داروهای احیاء ، وازوپرسین ، دوپامین  وکلسیم از جمله ی این داروها هستند که در مورد نوزادان هم مورد استفاده قرار می گیرند.

 

ممنوعیت استفاده از PICC

1-    تزریق پک سل از طریق کاتتر PICC ممنوع است چون احتمال انسداد آن را افزایش می دهد.

2-    از کاتتر PICC برای خونگیری به هیچ عنوان استفاده نکنید

3-    استفاده از کاف فشار خون و یا تورنیکیت در اندامی که PICC دارد به دلیل احتمال آسیب به عروقو کاتتر ممنوع است   

 

 

تعبیه کاتتر ورید مرکزی

این کاتترها  با توجه به روش تعبیه به دو دسته ی کلی تقسیم می شوند:

روش جراحی

استفاده از PICC

 

این نکته بسیار ضرروی است  که از همان روزهای ابتدای بستری نوزاد نیاز ، نیاز نوزاد برای داشتن یک روش دسترسی وریدی مطمئن ارزیابی و بر اساس این نیاز یک روش در همان روزهای اول انتخاب شود.

 

این ارزیابی باعث می شود وقفه ای در درمان اتفاق نیافتد، ضمن آنکه وریدهای  نوزاد حفظ می شود و از تلاش های مکرر برای دسترسی وریدی محیطی و تحمیل درد به نوزاد پیشگیری می شود.

نوع روش دسترسی وریدی که برای نوزاد انتخاب می شود به

- وزن

- مدت و نوع درمان های پیش بینی شده برای نوزاد

- تشخیص بیماری

- وضعیت عروق نوزاد

- وضعیت بالینی فعلی وی بستگی دارد.

 

تعبیه کاتتر وورید مرکزی با روش جراحی

 

- این کاتتر ها توسط جراح و در اتاق عمل تحت بیهوشی تعبیه می گردند.

- نیاز به بیهوشی عمومی یا آرام بخش داخل وریدی دارند

- نیازمند برش جراحی است

- ورید اغلب بسته می شود به گونه ای که در آینده نمی توان دوباره استفاده شود.

- احتمال آسیب به ساختارهای آناتومیک مجاور وجود دارد

- احتمال عفونت زخم زیاد است

- همچنین چون اتاق عمل ، محیط ایده آل برای انجام این پروسیجر است ، عواقب انتقال نوزادان بد حال هم باید در نظر گرفته شود.

 

کاتتر مرکزی که از طریق وریدهای محیطی تعبیه می شود

 

    اولین بار در سال 1973 توسط شاو یک روش جدید برای تعبیه ورید مرکزی معرفی شد. وی یک کاتتر سیلیکونی را از طریق مورید سر یک نوزاد وارد ورید مرکزی وی نمود.

    از آن زمان تا کنون استفاده از این روش کاتتر گذاری در بخش های ویژه نوزادان در سراسر دنیا بیش از پیش رواج یافته است.

    پیشرفتهایی که در زمینه بهبود جنس کاتتر و سوزن در طول سال ها انجام شده باعث سهولت در تعبییه گردیده است.

    پرستاران رسمی آموزش دیده ، عمدتاً مسئولیت تعبیه این کاتترها را به عهده دارند.که از نظر هزینه اثربخشی نسبت به سایر روش های دسترسی وریدی مورد استفاده نیز، مقبولیت دارد.

 

استفاده از این کاتترها در مقایسه با انواع دیگر مزایایی دارد که از آن جمله می توان به این مورد اشاره کرد:

- رویه راحت و نسبتاً سریعی دارد.

- عروق شبیه کات دان بسته نمی شود.

- احتمال عوارض عفونت زخم و جداشدن لبه های زخم کاهش می یابد.

 

علاوه بر مزایایی که ذکر شد، معایبی هم دارد که عبارتند از :

* بعد از وارد کردن در یک ورید محیطی ، عبور کاتتر تا موقعیت نهایی آن بدون دید مستقیم است.

* با کاتترهایی که قطر کوچک تر دارند ممکن است نتوان تزریق خون انجام داد

* احتمال آسیب به ساختارهای آناتومیکی مجاور وجود دارد.

 

کاتتر مرکزی تعبیه شده از راه محیطی

 

اندیکاسیونهای استفاده از PICC  :

1-    نوزادان نارس خصوصاً نوزادان با وزن تولد کمتر از 1500 گرم

2-    نوزادانی که نیاز به درمان وریدی  بیش از 6 روز دارند:

·        عفونت ها و آنتی بیوتیکها درمانی

·        ناهنجاری های گوارشی ( جراحی )

·        اختلالات تنفسی

·        آنومالی های قلبی بدو تولد

3-    آنومالی اندام ها ( تعداد وریدهای در دسترس کمتر می شود)

4-    نیاز به تزریق مواد هیپر اسمولار ، اسیدی ، بازی و یا حاوی مواد محرک عروق