20 مزیت انکار نشدنی شیر مادر
-شیر مادر همواره پاکیزه ،بدون الودگی ،عاری از خطر مسمومیت ،دارای درجه حرارت مناسب و بدون نیاز به تجهیزات خاص در دسترس کودک است.
1-آغوز که اولین و بهترین ماده برای محافظت از نوزاد در برابر بیماری‌های عفونی است، فقط در شیر مادر و در ساعات اولیه شیردهی وجود دارد.

۲- سلول‌های زنده و مواد مختلف شیر مادر دارای خاصیت ضدمیکروبی خاصی است که در نتیجه تغذیه شیرخوار با آن، احتمال ابتلای شیرخوار به بسیاری از عفوت‌های گوارشی و تنفسی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

۳- میزان ابتلا به بیماری‌های آسم، اگزما و انواع آلرژی در نوزادان و کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند به مراتب کمتر از شیرخواران دیگر است.

۴- کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند در بزرگسالی کمتر به بیماری‌های قلبی و عروقی دچار می‌شوند و کمتر دیده می‌شود میزان کلسترول خونشان بالا باشد.

۵- چربی و پروتئین شیر مادر بهتر از تمامی انواع شیر هضم و جذب می‌شود و به همین علت دردهای قولنجی، جمع شدن گاز در معده (نفخ)، استفراغ و حساسیت نسبت به پروتیئن در شیرخواران تغذیه شده با شیر مادر به مراتب کمتر است.

۶- ترکیب شیر مادر همراه با رشد کودک تغییر می‌کند. در هر وعده شیرخوردن، چربی به تدریج بیشتر می‌شود. ابتدای شیر رقیق و آبکی است و در عوض قسمت انتهایی شیر غلیظ‌تر است؛ به این سبب هم تشنگی و هم گرسنگی کودک با شیر مادر برطرف می‌شود.

۷- به سبب اختلاف در ترکیب شیر مادر، شیرخوار پرخوری نمی‌کند و در نتیجه کمتر به چاقی کودکی مبتلا می‌شود. (چاقی کودکی زمینه ساز بیماری‌های قلبی و عروقی، مفصلی و بیماری قند در بزرگسالی است)

۸- به علت وجود آب کافی در شیر مادر تشنگی نوزاد برطرف می‌شود و نیازی نیست به او آب بدهیم. این امر از بسیاری بیماری‌های گوارشی کودک که بر اثر استفاده از آب آلوده (حتی در مناطق شهری) پدید می‌آید پیشگیری می‌کند.

۹- شیر مادر به علت آسان گواری و مقوی بودن، برای شیرخواران بیمار بسیار مناسب‌تر است.

۱۰- شیر مادر به تنهایی قادر است یک سوم انرژی و مواد مغذی موردنیاز کودک را در سال دوم زندگی تامین کند. به همین دلیل از سال دوم مصرف شیر مادر در کنار و به همراه غذای کمکی توصیه می‌شود. (غذای کمکی به تنهایی کافی نیست.)

۱۱- میزان سدیم و پروتئین شیر مادر به حدی است که به کلیه‌های نوزاد که هنوز کامل نشده است صدمه‌ای نمی‌زند.

۱۲- شیر مادر همواره پاکیزه، بدون آلودگی، عاری از خطر مسمومیت، دارای درجه حرارت مناسب و بدون نیاز به تجهیزات خاص، در دسترس کودک است.

۱۳- تغذیه با شیر مادر در ایجاد رابطه عاطفی عمیق بین مادر و کودک بسیار موثر است و اثر مطلوب روانی خاصی بر کودک دارد، چنانکه کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند در دوران بلوغ آرام ترند و از امنیت روانی بیشتری برخوردارند.

۱۴- برای نوزاد نارس و کم وزن که قادر به مکیدن پستان مادر نیست شیر مادر (به خصوص آغوز آن) بسیار مناسب است، که می‌توان آن را با سرنگ یا قطره چکان به نوزاد نارس داد. به این ترتیب کودک از بسیاری از بیماری‌های عفونی و مرگ و میر ناشی از آن در امان می‌ماند. همچنین تماس بدنی مادر و نوزاد در بهبود رشد و تکامل نوزاد نارس بسیار مفید است.

۱۵- جذب کلسیم شیر مادر به سبب نسبت مناسب کلسیم به فسفر در آن، بهتر انجام می‌شود. کمبود کلسیم در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر دیده می‌شود.

۱۶- آهن شیر مادر کم است اما به دلیل وجود عواملی چون لاکتوفرین و میزان اسیدی بودن شیر مادر، جذب آهن شیر مادر به مراتب بهتر از سایر انواع شیر صورت می‌گیرد. بنابراین کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند تا زمان شروع تغذیه کمکی به قطره کمکی آهن نیازی ندارند.

۱۷- کمتر پیش می‌آید که لازم شود کودکانی که شیر مادر می‌خورند بستری شوند؛ در نتیجه جدایی عاطفی کمتری پیش می‌آید.

۱۸- شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر دچار مشکلات دندانی ناشی از مصرف پستانک و شیشه می‌شوند.

۱۹- کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند به دلیل همزمانی ارضای حس گرسنگی و غریزه مکیدن، به مراتب آرام‌تر از کودکان و نوزادان دیگرند.

۲۰- سرانجام اینکه مرگ ناگهانی نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند به مراتب کمتر اتفاق می‌افتد.
شیر دهی در زمان شیوع کرونا(کووید19)
انتقال کرونا (covid19) از طریق تغذیه مستقیم از پستان مادر و از طریق شیر مادر ثابت نشده است لذا دلیلی برای قطع شیردهی یا جلو گیری از آن وجود ندارد.
توصیه های بهداشتی برای مادر شیرده مبتلای قطعی /مشکوک به کرونا ( covid19)

1. دست ها را به طور مرتب با آب وصابون بشویید یا از شوینده های پایه الکلی استفاده کنید.
2. هنگام تغذیه کودک از ماسک استفاده کنیدتوجه به نکات ذیل در این خصوص مهم است:

• به محض مرطوب شدن ماسک ها را تعویض کنید.
• بلافاصله ماسک ها را دور بریزید.
• ازماسک چندین بار استفاده نکنید.
• برای دراوردن ماسک ،جلوی ماسک رالمس نکنید بلکه آن را از پشت ماسک جدا کنید.

3-درصورت عطسه یا سرفه بر روی دستمال ،بلافاصله ان را دور انداخته و مجددا دست ها را با آب و صابون بشویید یا از شوینده های پایه الکلی دست استفاده کنید.
4-مرتبا سطوح را تمیز و ضدعفونی کنید.
-به مادرانی که علائم کرونا دارند توصیه می شود از ماسک استفاده کنند ولی حتی اگر استفاده از ماسک امکان پذیر نباشد تغذیه با شیر مادر باید ادامه یابد
-اگر مادرمبتلای قطعی/مشکوک به کرونا به تازگی بر روی پستان یا قفسه سینه خود سرفه کرده باشد باید قبل از تغذیه کودک ،پستان خود را به ارامی با آب گرم و صابون حداقل به مدت 20ثانیه بشویید ولی شستشوی روتین پستان ،قبل از هر بار تغذیه کودک با پستان مادر یا دوشیدن شیر مادر ضرورتی ندارد.
-اگر مادر مبتلای قطعی/مشکوک به کرونا قادر به شیر دهی نباشد بهترین روش تغذیه شیرخوار استفاده از شیر دوشیده شده مادر خود ویا مادر شیرده دیگراست.
تایید کرونا به این معنی است که مادر باید در دورانی که احتمالا عفونت دارد یعنی علامت دار است یا 14 روز پس از شروع علایم توصیه های مناسب بهداشتی را رعایت کند.
مادر مبتلا یا مشکوک به کرونا هیچ نیازی به تغذیه اضافی با شیر مصنوعی ندارد.
عوارض تغذیه مصنوعی )تغذیه با شیری غیر از شیرمادر یا دایه(
برجسته ترین خطر شیر مصنوعی این است که فاقد عوامل ایمنی بخش موجود در شیر مادر است. این عوامل ایمنی بخش شیرخواران را در مقابل بسیاری از بیماری ها حفاظت کرده و از مرگ آنان پیشگیری می کند. در نتیجه شیرخوارانی که با شیرمادر تغذیه نمی شوند به میزان بالایی در معرض خطر ابتلاء به بیماری های تنفسی و گوارشی)اسهال و استفراغ، دل دردهای قولنجی و جمع شدن گاز(، عفونت گوش، عفونت ادراری، مننژیت، اگزما، آسم، آلرژی .... قرار می گیرند و در صورت ابتلاء، شدت این بیماری ها و نیاز به بستری شدن آنان نیز بیشتر است به طوریکه مصرف  شیر مصنوعی مسئول یک میلیون مرگ شیرخوار در سال در سراسر دنیاست. با مصرف شیر مصنوعی احتمال ابتلاء به چاقی، بیماری های قلبی عروقی و بیماری قند در بزرگسالی بیشتر می شود. ترکیب شیر مصنوعی یکسان است و همانند شیرمادر در هر وعده و با رشد شیرخوار بر حسب نیازهای او تغییر نمی کند و الگوی رشد و تکامل مناسب کودک را فراهم نمی کند. کودکان از فواید عاطفی تغذیه با شیرمادر و امنیت روانی ناشی از آن در دوران بلوغ محروم می شوند و این امر بر تکامل روانی اجتماعی  کودک در آینده اثر می گذارد. شیرخوار از فواید شیر مادر در ارتقاء بهره هوشی نیز محروم می شود. شیر مصنوعی در هنگام تهیه به سهولت آلوده می شود و یا اگر سریع مصرف نشود فاسد می گردد و این احتمال ابتلاء به بیماری های گوارشی را افزایش می دهد. طرز تهیه نادرست یعنی رقیق یا غلیظ درست کردن شیرمصنوعی کودک را با دریافت ناکافی یا زیاد مواد مغذی و در نتیجه کاهش رشد، اشکال دیگر سوء تغذیه، گرسنگی و بی قراری .... مواجه می کند. مادر از فواید شیردهی )که شامل دیر شروع شدن عادت ماهانه و تأخیر حاملگی مجدد، از دست دادن وزن اضافی، کاهش سرطان پستان و تخمدان، شکستگی لگن، پوکی استخوان و بیماری قند و MS و وضع روحی روانی بهتر می شود( محروم می گردد.
هزینه خرید شیرمصنوعی چندین برابر هزینه مورد نیاز برای تغذیه صحیح مادر است، بعلاوه هزینه بیمارشدن بیشتر کودک به خانواده تحمیل می شود. تولید و مصرف شیر مصنوعی سبب آلودگی محیط زیست می شود. شیر مصنوعی نیاز به بسته بندی، بطری و سرشیشه، آب سالم و سوخت دارد که علاوه بر تحمیل بار مالی به خانواده، موجبات آلودگی هوا و صرف منابع طبیعی را فراهم می کند.
5روش مناسب و حالت صحیح شیر دهی برای نوزاد و مادر
روش آغوش گهواره ای
آغوش گهواره ای ،کلاسیک ترین و آشنا ترین روش شیر دهی است برای راحتی بیشتر در این روش، بهتر است بر روی صندلی دسته دار بنشینید تا از دستان خود حمایت کنید ، شما همچنین میتوانید روی تخت یا مبل بنشینید و از بالش برای زیر دست استفاده کنید،پاهای خود را روی سطح بلندی مانند چهار پایه قرار دهید. کودک خود را به شکلی در آغوش بگیرید که صورت، شکم، و پاهای کودک به سمت شما باشد ؛ از بازوی خود به عنوان تکیه گاه سر کودک استفاده کنید از ساعد و دست خود برای نگه داشتن کمر، گردن و پوشک کودک استفاده کنید و دهان کودک را با سینه خود تنظیم کنید. پاهای کودک را زیر سینه دیگر خود با دست نگه دارید این روش برای کودکانی که عضله گردن قوی دارند و راحت تر سینه را می گیرند مناسب است.
روش به پهلو دراز کشیدن
این یک امر عادی است، که کودک در طول شب برای خوردن شیر از خواب بیدار شود ؛ اگر خسته هستید و نمی توانید بیدار بمانید، این یکی از بهترین روش های شیر دهی برای استراحت مادر و فرزند است. رو در روی کودک خود دراز بکشید، سر کودک باید هم سطح سینه شما باشد، از یک بالش برای غل نخوردن کودک استفاده کنید و آن را پشت کودک قرار دهید. در صورت نیاز از دست مخالفتان برای شیر دهی استفاده کنید و سر کودک را به سمت نوک سینه هدایت کنید. دست خود را زیر سر خود قرار دهید و از این روش شیر دهی لذت ببرید.
روش کلاچ (روش توپ فوتبالی)
یکی از بهترین روش های شیردهی برای مادرانی که سزارین کردن، یا سینه های بزرگ، و یا دوقلو دارند، مناسب است. این روش به عنوان روش توپ فوتبالی نیز شناخته شده است ،به صورتی که کودک خود همانند توپ زیر بازوی هم جهت سینه که میخواهید با آن به کودک شیر دهید قرار می دهید. با دست خود ،سر و گردن کودک را نگه داشته و پاهای او را روی بالشتی بگذارید که در پشت او قرار دارد و سپس صورت کودک را به سینه خود نزدیک کنید.
 ایده آل ترین روش ها برای شیردادن به نوزاد
روش شیر دهی ضربدری
همانند روش گهواره ای بدن کودک را با دستان خود نگه دارید ؛ این بار از دست مخالف برای نگه داشتن سر و بدن کودک استفاده کنید. (در هنگام شیر دهی از سینه چپ از دست راست خود و بر عکس استفاده کنید)، کودک را طوری در آغوش بگیرید که سینه و شکم او رو به روی شما قرار گیرد. از کف دست خود برای گرفتن سینه توسط کودک استفاده کنید ، این روش برای نوزادان کوچکی که نگه داشتنشان مشکل است مفید می باشد.
روش شیر دهی به پشت دراز کشیده
این روش مناسبی برای مادرانی است که سینه کوچک دارند،که به پشت دراز بکشند و کودک خود را روی شکم خود قرار دهند و کمک کنند تا سینه شما را بگیرد .وقتی شروع به شیرخوردن کرد با خیالی آسوده او را در آغوش بگیرید.